Trong những năm gần đây, eGPU đang dần trở thành giải pháp được nhiều người lựa chọn để nâng cao hiệu suất xử lý đồ họa cho laptop mà không cần thay mới thiết bị. Với khả năng khắc phục những hạn chế thường thấy của máy tính xách tay như không gian phần cứng hạn chế, nhiệt độ dễ tăng cao, thời lượng pin giới hạn, eGPU mang đến một bước tiến đáng kể về công nghệ. Vậy chính xác eGPU là gì? Thiết bị này có ưu và nhược điểm ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp tất cả những câu hỏi đó trước khi quyết định đầu tư một thiết bị eGPU phù hợp.
eGPU là gì?
eGPU là viết tắt của cụm từ “External Graphics Processing Unit”, tức là bộ xử lý đồ họa rời được đặt ngoài máy tính. Không giống như iGPU (card đồ họa tích hợp sẵn trong CPU) hay dGPU (card đồ họa rời nhưng gắn trong máy), eGPU nằm tách biệt hoàn toàn và kết nối với laptop thông qua các cổng giao tiếp chuyên dụng.
Do giới hạn về kích thước và khả năng tản nhiệt, các GPU tích hợp trong laptop thường không đạt được hiệu năng tối đa. Đây là lý do Intel đã phát triển giải pháp eGPU nhằm mang đến một tùy chọn nâng cấp hiệu suất đồ họa mà không ảnh hưởng đến thiết kế tổng thể của máy tính xách tay. Nhờ sử dụng eGPU, người dùng có thể trải nghiệm hiệu suất đồ họa cao cấp tương tự như máy tính để bàn mà vẫn giữ được tính cơ động của laptop.
Một bộ eGPU thông thường bao gồm một hoặc nhiều card đồ họa (VGA), được gắn trên bo mạch điều khiển, kèm theo bộ cấp nguồn, hệ thống dây kết nối và hệ thống tản nhiệt. Khi được kết nối và cài đặt driver đầy đủ, laptop sẽ tự động nhận diện eGPU và chuyển toàn bộ các tác vụ xử lý đồ họa sang thiết bị này. Nhờ đó, khả năng xử lý hình ảnh, video, dựng hình 3D hay chơi game đều được cải thiện rõ rệt mà không gây quá tải nhiệt hay tiêu hao nhiều pin.
Ưu, nhược điểm của eGPU
Bất kỳ thiết bị công nghệ nào cũng mang trong mình những điểm mạnh và hạn chế riêng. Việc hiểu rõ các ưu và nhược điểm của eGPU sẽ giúp người dùng đưa ra lựa chọn phù hợp nhất với nhu cầu cá nhân.
Ưu điểm của eGPU
-
Giao thức kết nối đơn giản, dễ lắp đặt và sử dụng mà không đòi hỏi kiến thức kỹ thuật chuyên sâu.
-
Có khả năng tương thích với nhiều dòng laptop hiện đại và các hệ điều hành phổ biến, bao gồm Windows và macOS.
-
Đa dạng về cổng kết nối như Thunderbolt, USB-C, ExpressCard… giúp người dùng linh hoạt trong quá trình sử dụng.
-
Tính linh động cao, dễ dàng mang theo khi cần làm việc ở nhiều nơi mà vẫn đảm bảo hiệu suất đồ họa mạnh mẽ như máy tính để bàn.
-
Giúp kéo dài vòng đời laptop nhờ khả năng nâng cấp đồ họa mà không cần thay cả máy mới.
Nhược điểm của eGPU
-
Dễ bị hư hỏng do va đập hoặc tác động vật lý trong quá trình vận chuyển nếu không được bảo quản đúng cách.
-
Không phải tất cả các dòng laptop đều hỗ trợ eGPU, đặc biệt là những mẫu cũ hoặc không có cổng Thunderbolt.
-
Một số laptop không tận dụng được màn hình tích hợp khi kết nối với eGPU do giới hạn về độ phân giải, tốc độ làm tươi hoặc khả năng xuất hình ảnh, buộc người dùng phải sử dụng thêm màn hình ngoài.
-
Chi phí đầu tư ban đầu cao, bao gồm cả giá mua khung eGPU và card đồ họa rời, có thể vượt quá giá trị của chiếc laptop đang sử dụng.
eGPU kết nối với laptop qua giao thức nào?
Hiện nay, eGPU có thể kết nối với laptop thông qua nhiều loại cổng giao tiếp khác nhau. Tùy thuộc vào thiết kế của từng dòng máy, người dùng có thể lựa chọn phương thức kết nối phù hợp nhất.
Cổng mPCIe
Đây là một trong những cổng phổ biến để kết nối eGPU với laptop. Tuy nhiên, phương pháp này có phần bất tiện vì đòi hỏi phải tháo rời vỏ máy tính và tháo bỏ card Wi-Fi mới có thể cắm dây kết nối eGPU. Ngoài ra, một số dòng laptop có tính năng “whitelist” – nghĩa là cổng Wi-Fi chỉ chấp nhận card chính hãng, khiến việc kết nối eGPU gặp nhiều trở ngại.
Cổng Express Card 34 và 35
So với mPCIe, việc kết nối qua cổng Express Card 34 hoặc 35 thuận tiện hơn nhiều. Người dùng chỉ cần cắm trực tiếp eGPU vào khe Express Card trên thân máy mà không cần tháo vỏ, rất phù hợp với những ai không rành về kỹ thuật hoặc không muốn can thiệp sâu vào phần cứng.
Cổng NGFF (M.2)
Cổng NGFF, còn gọi là M.2, thường xuất hiện trên các dòng laptop sử dụng CPU Intel Core i5 trở lên. Với băng thông lớn hơn mPCIe, NGFF cho phép truyền dữ liệu nhanh và ổn định hơn. Tuy nhiên, cũng giống như mPCIe, kết nối qua NGFF yêu cầu phải tháo vỏ máy và tìm đúng vị trí khe cắm phù hợp.
Cổng Thunderbolt
Thunderbolt là cổng kết nối hiện đại và mạnh mẽ nhất cho eGPU hiện nay, nhờ sở hữu băng thông cực lớn. Đây là giải pháp tối ưu để kết nối eGPU mà không cần can thiệp phần cứng hay tháo lắp máy. Dù vậy, không phải laptop nào cũng hỗ trợ Thunderbolt, và giá của các thiết bị có cổng này thường khá cao, chưa thực sự phổ biến tại thị trường Việt Nam.
Cách kết nối eGPU với laptop
Việc kết nối eGPU với laptop hiện không còn quá phức tạp, đặc biệt là với các dòng máy hỗ trợ cổng Thunderbolt hoặc Express Card. Tuy nhiên, nếu thiết bị của bạn yêu cầu tháo lắp phần cứng, hãy đảm bảo thao tác đúng trình tự hoặc nhờ sự trợ giúp từ kỹ thuật viên. Dưới đây là các bước cơ bản để kết nối eGPU với laptop:
Bước 1: Gỡ cài đặt driver đồ họa cũ có sẵn trên laptop để tránh xung đột phần mềm khi sử dụng eGPU.
Bước 2: Tắt nguồn máy tính và rút toàn bộ dây nguồn cũng như phụ kiện liên quan để đảm bảo an toàn.
Bước 3: Sử dụng tua vít để tháo phần nắp lưng của laptop, tiếp cận phần khe cắm mở rộng (mPCIe, NGFF…).
Bước 4: Gắn card đồ họa rời vào bo mạch eGPU, sau đó cắm eGPU vào khe cắm tương thích trên laptop.
Bước 5: Lắp lại nắp máy, khởi động máy và cài đặt driver cho eGPU. Khi nhận diện thành công, laptop sẽ chuyển tác vụ xử lý đồ họa sang thiết bị eGPU.
Xem thêm: Hướng Dẫn Kiểm Tra Google Chrome Của Bạn Chạy 64 hay 32 Bit
Với những thiết bị hỗ trợ cắm ngoài như Thunderbolt hoặc Express Card, bạn có thể bỏ qua bước tháo lắp máy, chỉ cần cắm dây kết nối là có thể sử dụng ngay.
Các loại eGPU phổ biến hiện nay
Tại Việt Nam, thị trường eGPU vẫn đang trong giai đoạn phát triển và chưa có nhiều lựa chọn đa dạng như ở các nước phát triển. Tuy nhiên, một số dòng eGPU quốc tế đã được người dùng ưa chuộng và sử dụng rộng rãi nhờ hiệu suất tốt và khả năng tương thích cao.
EXP GDC Beast
Đây là dòng eGPU đến từ Trung Quốc, nổi bật với mức giá rẻ và hỗ trợ nhiều chuẩn kết nối như mPCIe, Express Card 34/35, NGFF. Thiết bị này được đánh giá cao nhờ khả năng tương thích tốt với nhiều dòng laptop và dễ dàng lắp đặt. EXP GDC Beast đặc biệt phù hợp với người dùng phổ thông, học sinh – sinh viên hoặc những ai mới làm quen với eGPU.
PE4C
Sản phẩm đến từ Đài Loan, có chức năng tương tự như EXP GDC Beast và hỗ trợ các cổng kết nối mPCIe, NGFF, Express Card. PE4C có thiết kế chắc chắn, dễ lắp đặt và thường được đánh giá cao về độ ổn định trong quá trình sử dụng.
Akitio Node
Đây là dòng eGPU cao cấp đến từ thương hiệu nổi tiếng Akitio. Akitio Node sử dụng kết nối Thunderbolt, mang lại tốc độ truyền dữ liệu nhanh chóng và hiệu suất vượt trội. Tuy nhiên, giá thành của sản phẩm khá cao, và hiện vẫn còn hạn chế người dùng tại thị trường Việt Nam.
Alienware Graphics Amplifier
Được thiết kế riêng cho dòng laptop Alienware của Dell, thiết bị này sử dụng kết nối PCIe độc quyền, không tương thích với các dòng máy thông thường. Mặc dù mang lại hiệu suất đồ họa rất tốt, nhưng tính ứng dụng của Alienware Graphics Amplifier khá hạn chế do chỉ dùng được với một số model nhất định.
